2.2 Python if else (en elif)

Controlestromen zijn de ruggengraat van programmeren. Met if, elif en else kun je je code beslissingen laten nemen. Stel je voor dat je een slim programma maakt dat zelf bepaalt wat het moet doen op basis van een situatie – dat is precies wat controlestromen mogelijk maken! 💡

Verdieping op vergelijkingsoperatoren

Vergelijkingsoperatoren zijn essentieel in Python. Ze worden gebruikt om twee waarden met elkaar te vergelijken en geven als resultaat altijd een boolean waarde: True (waar) of False (niet waar). Ze worden vaak gebruikt in if-verklaringen en andere logische structuren om te bepalen welke code uitgevoerd moet worden.

De operatoren uitgelegd #

• == (gelijk aan)
  Controleert of twee waarden gelijk zijn.
  Voorbeeld:

a = 5
b = 5
print(a == b)  # True, omdat 5 gelijk is aan 5

• != (niet gelijk aan)
  Controleert of twee waarden niet gelijk zijn.
  Voorbeeld:

a = 5
b = 3
print(a != b)  # True, omdat 5 niet gelijk is aan 3

• < (kleiner dan)
  Controleert of de linkerwaarde kleiner is dan de rechterwaarde.
  Voorbeeld:

a = 3
b = 5
print(a < b)  # True, omdat 3 kleiner is dan 5

• > (groter dan)
  Controleert of de linkerwaarde groter is dan de rechterwaarde.
  Voorbeeld:

a = 7
b = 5
print(a > b)  # True, omdat 7 groter is dan 5

• <= (kleiner dan of gelijk aan)
  Controleert of de linkerwaarde kleiner is dan of gelijk is aan de rechterwaarde.
  Voorbeeld:

a = 5
b = 5
print(a <= b)  
# True, omdat 5 kleiner is dan of gelijk is aan 5

• >= (groter dan of gelijk aan)
  Controleert of de linkerwaarde groter is dan of gelijk is aan de rechterwaarde.
  Voorbeeld:

a = 7
b = 5
print(a >= b)  # True, omdat 7 groter is dan 5

Wat is een controlestroom? #

Controlestromen zorgen ervoor dat je programma niet simpelweg van boven naar beneden door de code loopt, maar dat het zich aanpast op basis van voorwaarden. Denk aan het plannen van een dag:

• Als het regent, neem je een paraplu mee.
• Als het zonnig is, doe je je zonnebril op.
• En anders blijf je lekker thuis.

In Python ziet dat er ongeveer zo uit:

weer = "regen"

if weer == "regen":
    print("Neem een paraplu mee!")
elif weer == "zon":
    print("Doe je zonnebril op!")
else:
    print("Blijf lekker thuis.")

De bouwstenen van if, elif, else #

• If:
  Dit is waar je begint. Python controleert of de voorwaarde na if waar is. Als dat zo is, wordt de bijbehorende code uitgevoerd.
  Voorbeeld:

leeftijd = 20

if leeftijd >= 18:
    print("Je mag stemmen!")

• Elif:
  Staat voor “else if”. Hiermee kun je meerdere voorwaarden toevoegen. Python controleert ze één voor één en stopt zodra een voorwaarde waar is.
  Voorbeeld:

temperatuur = 15

if temperatuur > 30:
    print("Het is heet buiten!")
elif temperatuur > 20:
    print("Het is lekker warm.")
elif temperatuur > 10:
    print("Het is frisjes.")
else:
    print("Het is koud!")

• Else:
  Dit is de “vangnet”-optie. Als geen van de voorwaarden waar is, wordt de else-code uitgevoerd.
  Voorbeeld:

dag = "zondag"

if dag == "maandag":
    print("Begin van de werkweek.")
else:
    print("Het is geen maandag.")

Hoe werkt het onder de motorkap? #

Python voert controlestromen strikt van boven naar beneden uit:

1. Het kijkt eerst naar de if-voorwaarde. Als die waar is, voert het die code uit en slaat de rest over.
2. Als de if niet waar is, controleert Python de elif-voorwaarden, één voor één.
3. Als geen enkele if of elif waar is, wordt de else uitgevoerd.

Nesten van if-verklaringen #

Je kunt controlestromen ook binnen elkaar gebruiken. Dit wordt nesten genoemd. Hiermee kun je complexere logica toevoegen.

Voorbeeld:

leeftijd = 17
paspoort = True

if leeftijd >= 18:
    if paspoort:
        print("Je mag stemmen.")
    else:
        print("Je hebt een paspoort nodig om te stemmen.")
else:
    print("Je bent te jong om te stemmen.")

Meerdere voorwaarden combineren #

Met de logische operatoren and, or, en not kun je meerdere voorwaarden combineren:

• And: Beide voorwaarden moeten waar zijn.
• Or: Eén van de voorwaarden moet waar zijn.
• Not: Keert een voorwaarde om (waar wordt niet-waar en andersom).

Voorbeelden:

# Beide moeten waar zijn
leeftijd = 20
paspoort = True
if leeftijd >= 18 and paspoort:
    print("Je mag stemmen.")

# Eén van beide mag waar zijn
dag = "zaterdag"
if dag == "zaterdag" or dag == "zondag":
    print("Het is weekend!")

# Voorwaarde omkeren
warm = False
if not warm:
    print("Doe een jas aan.")