2.3 Python list (Array, Lijsten)

Lijsten, ook wel een python list genoemd, zijn een van de meest gebruikte datatypes in Python. Ze zijn ongelooflijk krachtig en flexibel, omdat je er allerlei soorten gegevens in kunt opslaan en ermee kunt werken. Zie een lijst als een digitale doos waarin je meerdere items kunt bewaren – van getallen tot strings, en zelfs andere lijsten. 🎉

Laten we de basis en enkele coole trucjes met lijsten ontdekken!

Wat is een lijst? #

Een lijst in Python is een geordende collectie van items. Deze items kunnen van elk datatype zijn, en je kunt ze later aanpassen (lijsten zijn “mutable”).

Hoe maak je een lijst?

# Een lege lijst
mijn_lijst = []

# Een lijst met strings
dieren = ["hond", "kat", "vis"]

# Een lijst met verschillende datatypes
mix = [42, "Python", 3.14, True]

print(dieren)

Uitvoer:

['hond', 'kat', 'vis']

Lijstoperaties #

Items ophalen met indexen #

Elk item in een lijst heeft een positie, een zogenaamde index. Python gebruikt nul-gebaseerde indexering, wat betekent dat het eerste item op positie 0 staat.

Voorbeeld:

dieren = ["hond", "kat", "vis"]

print(dieren[0])  
# Toont: hond
print(dieren[1])  
# Toont: kat
print(dieren[-1]) 
# Toont: vis (negatieve index begint vanaf het einde)

Negatieve indexen #

Met negatieve indexen kun je items tellen vanaf het einde van de lijst:

• -1 verwijst naar het laatste item.
• -2 verwijst naar het één-na-laatste item, enzovoort.

Voorbeeld:

print(dieren[-1])  # Toont: vis
print(dieren[-2])  # Toont: kat

Items toevoegen #

1. append(): Voegt een item toe aan het einde van de lijst.pythonCopy code

dieren = ["hond", "kat"]
dieren.append("vis")
print(dieren)  
# ['hond', 'kat', 'vis']

2. insert(): Voegt een item in op een specifieke positie.

dieren.insert(1, "konijn")
print(dieren)  
# ['hond', 'konijn', 'kat', 'vis']

Items verwijderen

1. remove(): Verwijdert het eerste voorkomen van een specifiek item.

dieren.remove("kat")
print(dieren)  # ['hond', 'vis']

2. pop(): Verwijdert een item op basis van de index en retourneert het.

laatste_dier = dieren.pop()
print(laatste_dier)  # vis
print(dieren)        # ['hond']

3. del: Verwijdert een item op basis van de index (geen retourwaarde).

del dieren[0]
print(dieren)  # []

Items sorteren

1. sort(): Sorteert de lijst in oplopende volgorde.

getallen = [5, 2, 9, 1]
getallen.sort()
print(getallen)  # [1, 2, 5, 9]

2. sorted(): Geeft een gesorteerde kopie van de lijst terug (originele lijst blijft ongewijzigd).

omgekeerd = sorted(getallen, reverse=True)
print(omgekeerd)  # [9, 5, 2, 1]

Itereren door lijsten (zie volgend hoofdstuk) #

Zie hierover ook meer in het volgende hoofdstuk. Daarin leggen we exact uit hoe iteratie werkt doormiddel van verschillende soorten lussen.

Over items itereren #

dieren = ["hond", "kat", "vis"]

for dier in dieren:
    print(f"Ik heb een {dier}.")

Uitvoer:

Index 0: hond
Index 1: kat
Index 2: vis

Handige lijstmethoden #

1. len(): Geeft het aantal items in de lijst terug.

print(len(dieren))  # 3

2. in: Controleert of een item in de lijst zit.

print("hond" in dieren)  # True

3. index(): Geeft de index van een item terug.

print(dieren.index("kat"))  # 1

4. count(): Telt hoe vaak een item voorkomt.

print(dieren.count("kat"))  # 1

Geneste lijsten #

Een lijst kan andere lijsten bevatten. Dit noemen we geneste lijsten.

Voorbeeld:

matrix = [
    [1, 2, 3],
    [4, 5, 6],
    [7, 8, 9]
]

# Toegang tot een specifiek item
print(matrix[1][2])  # 6

Lijsten combineren #

1. Concatenatie:

lijst1 = [1, 2, 3]
lijst2 = [4, 5, 6]
gecombineerde_lijst = lijst1 + lijst2
print(gecombineerde_lijst)  # [1, 2, 3, 4, 5, 6]

2. Uitbreiden:

lijst1.extend(lijst2)
print(lijst1)  # [1, 2, 3, 4, 5, 6]

Lijst-slicing #

Slicing geeft je de mogelijkheid om een deel van een lijst te tonen/selecteren door een start, stop en optioneel een stapgrootte op te geven.

Basis-slicing: lijst[start:stop]

• start: De index waar de slicing begint (inclusief).
• stop: De index waar de slicing eindigt (exclusief).
• stapgrootte (optioneel): Hoeveel stappen je per keer neemt.

Voorbeeld:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]

print(dieren[1:4])  
# Toont: ['kat', 'vis', 'papegaai'] (index 1 tot 3)

Slicing met negatieve indexen #

Je kunt ook negatieve indexen gebruiken in slicing.

Voorbeeld:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[-3:-1])  
# Toont: ['vis', 'papegaai'] (van index -3 tot -2)

Stapgrootte: lijst[start:stop:stap] #

Met stapgrootte kun je bepalen hoe de slicing door de lijst loopt. De standaard waarde is 1.

Voorbeeld:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[0:5:2])  
# Toont: ['hond', 'vis', 'konijn'] (elke tweede item)

Je kunt zelfs achteruit door een lijst gaan door een negatieve stapgrootte te gebruiken.

Voorbeeld:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[::-1])  
# Toont: ['konijn', 'papegaai', 'vis', 'kat', 'hond'] 
# (omgekeerde lijst)

Handige slicing-trucs #

1. Alles vanaf een bepaalde index:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[2:])  
# Toont: ['vis', 'papegaai', 'konijn']

2. Alles tot een bepaalde index:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[:3])  
# Toont: ['hond', 'kat', 'vis']

3. Een kopie van de volledige lijst:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[:])  
# Toont: ['hond', 'kat', 'vis', 'papegaai', 'konijn']

4. Items in omgekeerde volgorde:

dieren = ["hond", "kat", "vis", "papegaai", "konijn"]
print(dieren[::-1])  
# Toont: ['konijn', 'papegaai', 'vis', 'kat', 'hond']

Samenvatting #

Lijsten zijn een onmisbaar onderdeel van Python. Ze geven je de flexibiliteit om gegevens op te slaan, te beheren en te manipuleren op allerlei manieren. Of je nu werkt met eenvoudige collecties of complexe structuren, lijsten zijn de sleutel tot krachtige en efficiënte programma’s. 🚀

Ga aan de slag met deze voorbeelden en ontdek hoe handig lijsten kunnen zijn in jouw projecten!